Caravaggio – Rembrandt

Frederike Upmeijer presenteert in haar lezing de twee genieën van de barokke schilderkunst: Rembrandt, de belangrijkste kunstenaar van de Nederlandse Gouden Eeuw en zijn Italiaanse evenknie Caravaggio. Beide kunstenaars worden beschouwd als revolutionaire vernieuwers van respectievelijk de Noord- en Zuid-Europese schilderkunst.

Afkomstig uit verschillende schildertradities ontwikkelden zij ieder een originele, dramatische beeldtaal. Hoewel zij elkaar nooit hebben ontmoet - Caravaggio (1571-1610) stierf vier jaar na de geboorte van Rembrandt van Rijn (1606-1669) - zijn er veel parallellen tussen de twee meesters en hun werk.

Zowel Caravaggio als Rembrandt speelde met contrasterende kleuren, met licht en donker, met onverwacht realistische details. Er zijn ook verschillen. Caravaggio's werk kenmerkt zich door een dramatisch, vaak gewelddadig naturalisme met harde licht-donker contrasten (clair-obscur) om de intensiteit van de scène te verhogen. Rembrandt, beïnvloed door Caravaggio, ontwikkelde een meer verfijnde en subtiele manier van lichtgebruik, waarbij hij de schaduwen meer betekenis gaf en de figuren expressiever maakte.

Het realisme van Rembrandt en Caravaggio, dat hun tijdgenoten al schokte, heeft nog steeds enorme kracht: ieder op hun eigen manier namen deze beide schilders de mens onder de loep. Zij gaven extra kracht en mysterie aan de grote thema's van de mensheid: liefde, religie, seks en geweld. Niet alleen veranderden Rembrandt en Caravaggio de loop van de schilderkunst, maar ook ons wereldbeeld.

Frederike Upmeijer wist al op 15-jarige leeftijd: ‘Ik ga kunstgeschiedenis studeren en aan geïnteresseerden vertellen over de schoonheid van kunst en cultuur’. En zo geschiedde, ze studeerde kunstgeschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen en is als freelancer al jarenlang werkzaam aan o.a. de Vrije Academie voor Kunsthistorisch Onderwijs, the School of Life. Frederike geeft lezingen in zalen door heel Nederland, in musea en soms op locatie. Met een aanstekelijk enthousiasme vertelt zij in haar lezingen, colleges en tijdens kunst- en cultuurreizen, die haar overal in Europa en daarbuiten brengen, over kunst in de breedste betekenis, ‘want’, zegt ze, ‘dat is het mooiste wat er is!’